یأس از حیض (قرآن)زنانى كه به هر دلیل، اعم از كهولت سنّ یا بیمارى، عادت ماهانه ندارند، یا در آن تردید دارند، باید سه ماه كامل عدّه نگه دارند. ۱ - آیه قرآنتردید در یائسه بودن زن از حیض، موجب تعیین سه ماه عده برای آنان: • « والــی یئسن من المحیض من نسائکم ان ارتبتم فعدتهن ثلـثة اشهر...؛ و از زنان شما آنهایى كه از دیدن خون حیض مأیوسند، اگر شک كردید، (كه براى سن یأس است یا عوارض دیگر) عدّه آنها سه ماه است و هم چنین زنانى كه (با وجود اقتضاى سن) حیض ندیده‌اند. و زن‌هاى باردار مدت عده آنها وضع حمل آنهاست. و هر كه از خدا پروا كند خدا براى او در كارهایش آسانى قرار مى‌دهد.» ۲ - تردید در یائسه بودنكلمه ارتیاب كه مصدر فعل ارتبتم است به معناى شک و تردید، و در خصوص آیه منظور شك در یائسه شدن است، چون ممكن است زنى حیض نبیند، ولى شك داشته باشد كه حیض ندیدنش به خاطر كبر سن است، یا به خاطر عارضه‌اى مزاجى است. پس معناى آیه این است كه آن زنانى كه از حیض یائسه مى‌شوند، اگر در علت یائسه شدن‌شان شك داشتید كه آیا به خاطر رسیدن به حد یائسگى است، یا به خاطر عارضه مزاجى است در صورتى كه طلاق‌شان دادید باید سه ماه عده نگه بدارند. آیت الله مکارم در تفسیر آیه فوق و اینكه منظور از جمله (إِنِ ارْتَبْتُمْ؛ هر گاه شك و تردید كنید) چیست؟ سه احتمال را ذكر کرده است: ۱- منظور احتمال و شك در وجود حمل است، به این معنى كه اگر بعد از سن یاس (سن پنجاه سالگى در زنان عادى و شصت سالگى در زنان قرشى) احتمال وجود حمل در زنى برود باید عده نگهدارد، این معنى هر چند كمتر اتفاق مى‌افتد ولى گاه اتفاق افتاده است. توجه داشته باشید كه واژه ریبه به معنى شك در حمل در روایات و كلمات فقهاء كرارا آمده است. ۲- منظور زنانى است كه به درستى نمى‌دانیم به سن یاس رسیده‌اند یا نه؟. ۳- منظور شك و تردید در حكم این مساله است، بنا بر این آیه مى‌گوید اگر حكم خدا را نمى‌دانید، حكم خدا این است كه چنین زنانى عده نگه دارند، ولى از همه این تفسیرها مناسبتر تفسیر اول است، زیرا ظاهر جمله وَ اللَّائِی یئِسْنَ ... این است كه این زنان به سن یاس رسیده‌اند، در ضمن هر گاه زنانى بر اثر بیماری‌ها یا عوامل دیگر، عادت ماهانه آنها قطع شود، مشمول همین حكم‌اند، یعنى باید سه ماه عده نگهدارند. این حكم را از طریق قاعده اولویت و یا مشمول لفظ آیه مى‌توان استفاده كرد. ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۲۴۸، برگرفته از مقاله «یأس از حیض». |